Esta fin de semana, Debian 9 «Strech»

Despois de 26 meses de desenvolvemento o proxecto Debian está orgulloso de presentar a súa nova versión estábel 9 (nome en clave Stretch), que será mantida durante os próximos 5 anos grazas ao traballo combinado do equipo de seguridade de Debian e do equipo de mantemento a longo prazo de Debian.

Debian 9 está adicado ao fundador do proxecto, Ian Murdock, que finou o 28 de decembro de 2015.

A variante de MySQL utilizada por omisión en Stretch é agora MariaDB. Durante a actualización os paquetes de MySQL 5.5 ou 5.6 serán substituídos automaticamente polos de MariaDB 10.1.

Firefox e Thunderbird retornan a Debian coa publicación de Stretch, e substitúen as versión sen marca Iceweasel e Icedove, que estiveron presentes no arquivo durante máis de 10 anos.

Grazas ao proxecto de construcións reproducíbeis (Reproducible Builds project), máis do 90% dos paquetes de código fonte incluídos en Debian 9 construirán paquetes binarios idénticos bit a bit. Esta característica é importante para a verificación dos paquetes e protexe aos usuarios de intentos maliciosos de alterar compiladores e redes de construción. En futuras versións de Debian incluiranse ferramentas e metadatos para que os usuarios poidan validar a procedencia dos paquetes contidos no arquivo.

Os administradores e aqueles que traballen en entornos de alta seguridade sentiranse aliviados de saber que o sistema xestor de pantallas X xa non require privilexios de root para executarse.

Stretch é a primeira versión de Debian en ofrecer unha rama moderna de GnuPG no paquete gnupg. Isto supón criptografía de curvas elípticas, mellores opcións por omisión, unha arquitectura máis modular e unha mellora no uso de tarxetas intelixentes (smartcards). Continuarase a ofrecer a rama clásica de GnuPG como gnupg1 para a xente que o precise, pero agora considérase obsoleto.

Os paquetes con información de depuración son agora máis doados de obter e usar en Debian 9 Stretch. Un novo repositorio dbg-sym pode engadirse á lista de fontes APT para fornecer símbolos de depuración automaticamente para moitos dos paquetes.

O uso de UEFI (Unified Extensible Firmware Interface), que foi introducido en Wheezy continúa a mellorarse en Stretch, que permite instalar nun firmware UEFI de 32 bits con un núcleo de 64 bits. As imaxes de Debian en vivo, como novidade, tamén permiten arrancar con UEFI.

Esta publicación inclúe numerosas actualizacións dos paquetes de software, como por exemplo:

  • Apache 2.4.25
  • Asterisk 13.14.1
  • Chromium 59.0.3071.86
  • Firefox 45.9 (no paquete firefox-esr)
  • GIMP 2.8.18
  • unha versión actualizada do contorno de escritorio GNOME 3.22
  • GNU Compiler Collection 6.3
  • GnuPG 2.1
  • Golang 1.7
  • KDE Frameworks 5.28, KDE Plasma 5.8 e KDE Applications 16.08 e 16.04 para os compoñentes PIM
  • LibreOffice 5.2
  • Linux 4.9
  • MariaDB 10.1
  • MATE 1.16
  • OpenJDK 8
  • Perl 5.24
  • PHP 7.0
  • PostgreSQL 9.6
  • Python 2.7.13 e 3.5.3
  • Ruby 2.3
  • Samba 4.5
  • systemd 232
  • Thunderbird 45.8
  • Tomcat 8.5
  • Xen Hypervisor
  • o contorno de escritorio Xfce 4.12
  • máis de 51.000 outros paquetes de software listos para usar, construídos a partir de máis de 25.000 paquetes de código fonte.

Con esta ampla selección de paquetes e o seu tradicionalmente amplo abanico de arquitecturas dispoñíbeis, Debian mantense unha vez máis firme no seu obxectivo de ser o sistema operativo universal. Adáptase a unha gran cantidade de casos de uso distintos: desde sistemas de escritorio a portátiles, desde servidores de desenvolvemento a sistemas en clúster e servidores de base de datos, web ou de almacenamento. Ó mesmo tempo, esforzos extra no control da calidade como as instalacións automáticas e as probas de actualización para todos os paquetes no arquivo de Debian garanten que Stretch cumpre coas altas expectativas que os usuarios teñen unha versión estábel de Debian.

Pódense usar un total de 10 arquitecturas: 64-bit PC / Intel EM64T / x86-64 (amd64), 32-bit PC / Intel IA-32 (i386), 64-bit little-endian Motorola/IBM PowerPC (ppc64el), 64-bit IBM S/390 (s390x), para ARM, armel e armhf para o hardware de 32 bits antigo e máis recente, respectivamente, máis arm64 para a arquitectura AArch64 de 64 bits, e para MIPS, ademais do mips (big-endian) e mipsel (little-endian) de 32 bits, hai unha nova arquitectura mips64el para o hardware little-endian de 64 bits. O Motorola/IBM PowerPC (powerpc) xa non se pode usar en Stretch.

Quere probalo?

Se só quere probar Debian 9 Stretch sen instalalo, pode usar unha das imaxes en vivo dispoñíbeis, que cargan e executan o sistema operativo completo en modo de só lectura usando a memoria do seu computador. Se lle gusta o sistema operativo ten a opción de instalalo desde a imaxe en vivo ó disco duro do seu computador. A imaxe en vivo está dispoñíbel para CD, memorias USB e arrinque desde a rede. Inicialmente ofrécense estas imaxes só para as arquitecturas amd64 e i386. Hai máis información dispoñíbel na sección das imaxes de instalación en vivo do sitio web de Debian.

Se escolle instalar Debian 9 Stretch directamente no disco duro do seu computador, poderá escoller entre unha variedade de medios de instalación como discos Blu-ray, DVD, CD, memorias USB ou a través dunha rede interna. Pode instalar diferentes contornos de escritorio — GNOME, KDE Plasma Desktop e Applications, LXDE e Xfce — usando estas imaxes, escollendo a súa preferencia desde os menús de arranque dos medios de instalación. Ademais, están dispoñíbeis CDs e DVDs multiarquitectura que permiten instalar en diferentes arquitecturas desde un único disco. Ou pode crear un medio de instalación USB arrancábel (consulte a guía de instalación para obter máis información). Para os usuarios da nube, Debian tamén ofrece imaxes OpenStack preconstruidas para as arquitecturas amd64 e arm64, listas para usar.

Debian pode ser instalado en 75 idiomas, a maioría dos cales está dispoñíbeis tanto desde unha interface de usuario baseada en texto como desde unha interface gráfica.

As imaxes de instalación poden descargarse agora mesmo usando bittorrent (método recomendado), jigdo ou HTTP; consulte a sección Debian en CDs para obter máis información. Stretch pronto estará dispoñíbel en discos DVD, CD-ROM, e Blu-ray físicos a través de numerosos vendedores.

Actualizando Debian

As actualizacións a Debian 9 desde a versión anterior, Debian 8 (co nome en clave Jessie) poden xestionarse automaticamente coa ferramenta de xestión de paquetes apt-get para a maioría das configuracións. Como sempre, os sistemas Debian poden ser actualizados sen contratempos, no lugar e sen paradas forzosos, pero recoméndase encarecidamente ler as notas da publicación así como a guía de instalación para prever posíbeiss problemas e para obter instrucións detalladas sobre a instalación e a actualización. As notas da publicación seguiranse mellorando e traducindo a idiomas adicionais durante as semanas seguintes á publicación.

Sobre Debian

Debian é un sistema operativo aberto, desenvolvido por centos de voluntarios de todo o mundo que colaboran a través de internet. As chaves da fortaleza do proxecto Debian son a súa base de voluntarios, a súa dedicación ao contrato social de Debian e ao software libre e a súa vontade de fornecer o mellor sistema operativo posíbel. Esta nova versión é outro importante paso nesa dirección.

Información de contacto

Para obter máis información, por favor, visite o sitio web de Debian en https://www.debian.org/ ou envíe un correo electrónico a <press@debian.org>.

En lembranza de Ian Murdock, fundador de Debian

Debian -- El sistema operativo universal 2015-12-31 12-11-05A comunidade galega de tradutores voluntarios de software libre «Proxecto Trasno», manifestamos o noso dó polo pasamento de Ian, pioneiro e fundador de Debian, un dos proxectos nos que traballamos e que nos animaron a reunirnos en comunidade aberta desde hai 15 anos co fin de acadar un sistema operativo universal para a súa adaptación á nosa lingua e sen dúbida a máis importante e influente distribución de código aberto ao longo do tempo.

Non só o software senón, sobre todo, os principios e as ideas de cooperación, a de compartir recursos e coñecemento na procura dun mundo máis libre, seguro e democrático seguirán entre nós como apreciada herdanza. Por iso, queremos agradecer o seu traballo en tantas iniciativas innovadoras estando certos de que seguirán dando os mellores froitos nas mans dos miles de usuarios e desenvolvedores que desde hoxe lle darán continuidade.

Proxecto Trasno

 

O software libre, como medio tecnolóxico transcendental da nosa época ten a súa historia: A título de homenaxe aquí reproducimos a mensaxe de anuncio da creación de Debian (Agosto 1993):

20006308374_984d77df6d_o

Publicada Debian 7.0 Wheezy

keepcalmDespois de moitos meses de constante desenvolvemento, o proxecto Debian comprácese en presentar a súa nova versión estábel 7.0 (nome en clave «Wheezy»).

Esta nova versión de Debian inclúe varias características interesantes como a compatibilidade multi-arquitectura, varias ferramentas específicas para implementar nubes privadas, un instalador mellorado, e un conxunto completo de códecs multimedia e interfaces que eliminan a necesidade de repositorios de terceiros.

A compatibilidade «Multiarch», un dos principais obxectivos da publicación da «Wheezy», permitirálles aos usuarios de Debian instalar os paquetes de múltiplas arquitecturas no mesmo equipo. Isto significa que vostede agora pode, por primeira vez, instalar de vez software de 32 e 64 bits no mesmo equipo tendo resoltas correctamente todas as dependencias pertinentes, de xeito automático.

Galeguizando Debian

Mellorouse moito o proceso de instalación: Debian agora pode ser instalado empregando software de fala, especialmente, polas persoas con discapacidade visual que non empreguen un dispositivo Braille. Grazas aos esforzos combinados dun gran número de tradutores, o sistema de instalación está dispoñíbel en 73 idiomas, incluído o galego, e máis dunha ducia deles están dispoñíbeis tamén para a síntese de voz.

Sendo Debian «a nai do año» primordial, a fonte limpa da localización dos sistemas GNU/Linux de nonde beben moitas distribucións como Ubuntu resulta especialmente importante o nivel de galeguización que se acada nesta distribución para ter un SO libre totalmente galeguizado. Tamén é unha das comunidades máis esixentes á hora dos procesos administrativos, dos controis de calidade, da terminoloxía e do estilo do galego no ámbito informático.

O magro equipo galego está actualmente coordinado por Jorge Barreiro e composto fundamentalmente por trasnegos que están facendo todo o posible por elevar o nivel de cobertura do galego.

Podemos consultar algunhas estatísticas do proxecto a día de hoxe:

Nivel de localización dos ficheiros PO dos distintos paquetes : 30%, posto 22 internacional

Nivel de localización dos modelos de ficheiros de configuración (Debconf) xestionados con Gettex :   71%, 13 posto internacional

Nivel de localización dos ficheiros PO de documentación xestionados con po4a: 1%, posto 14 internacional

–  Nivel de localización dos ficheiros de descrición (DDTP): todo por facer

Galeguización do website:  0,2 %

Instalador de Debian: 100%

Como colaborar?

Debian é unha distro xestionada exclusivamente por voluntarios e para obter o SO nun determinado idioma cómpre constituír un equipo e organizar unha xeira de traballo. Non abonda con simplemente traducir un ficheiro xa que hai que ter os medios para sostelos actualizados e por iso se necesita unha colaboracón de longo prazo, tal como informa Debian International

Máis novidades na Wheezy

Ademais, por primeira vez, Debian admite a instalación e o arrinque empregando UEFI para os novos PC de 64 bits (amd64), aínda que polo de agora sen compatibilidade co «arrinque seguro».

Esta versión inclúe numerosos paquetes de software actualizados.

Debian pode instalarse en computadores que van desde os pequenos sistemas de peto ata os supercomputadores, pasando por practicamente todo o demais. Admite ata un total de nove arquitecturas: 32-bit PC / Intel IA-32 (i386), 64-bit PC / Intel EM64T / x86-64 (amd64), Motorola/IBM PowerPC (powerpc), Sun/Oracle SPARC (sparc), MIPS (mips (big-endian) e mipsel (little-endian)), Intel Itanium (ia64), IBM S/390 (31-bit s390 and 64-bit s390x), e ARM EABI (armel para o hardware antigo e armhf para o hardware máis recente empregando o hardware de punto flotante).

Quere darlle unha oportunidade?

Se simplemente quere probalo sen ter que instalalo, pode empregar unha imaxe especial, coñecida como imaxe en vivo, dispoñíbeis para CD, memorias USB e configuracións de rede. Nun principio, estas imaxes fornécense só para as arquitecturas amd64 e i386. É posíbel tamén empregar estas imaxes en vivo para instalar Debian.

Pode obter máis información na páxina de inicio de [Debian live].

GALPon publica unha Debian Cheat en formato Cubo

Desde GALPon informan que veñen de publicar un «Debian Cheat Cube» , ou o que é o mesmo, unha «chuleta» para imprimir en cartulina, recortar e encolar, cunha escolma de ordes e a súa explicación en galego, para sistemas Debian.

Pódese descargar de: http://gruvi.galpon.org/arquivos/Cheat-Debian/galego/Debian_Cheat_Cube_GL.png

Os fontes (e outros idiomas) están accesíbeis en: http://gruvi.galpon.org/arquivos/Cheat-Debian/